Można zaryzykować stwierdzenie, że tanatologia to pojęcie, które dla zdecydowanej większości z nas brzmi obco. Tymczasem to nic innego jak nauka o ludzkiej śmierci, która prędzej czy później stanie się udziałem każdego z nas. Warto byłoby zatem nieco zgłębić temat tanatologii.
Tanatologia – podstawowe założenia
Jak już zaznaczono na wstępie, tanatologia jest nauką o śmierci. Określanie jej w ten sposób wydaje się jednak mało precyzyjne. Warto byłoby zatem poznać jej podstawowe założenia. Z punktu widzenia tanatologii, życie jest bardzo istotną wartością, zatem pogłębienie wiedzy na temat procesu umierania może być korzystne. Z dokonań tej nauki czerpie między innymi medycyna sądowa. Warto mieć świadomość tego, że zadaniem tanatologii nie jest refleksja nad sensem istnienia w ujęciu filozoficznym. Nauka ta może jednak próbować określić to, jakie znaczenie wywiera śmierć na jednostkę, a jakie na całą społeczność.
Tanatologia a medycyna sądowa
Jak wspomniano wyżej, z dokonań tanatologii w dużej mierze czerpie współczesna medycyna sądowa. To właśnie medycy sądowi próbują określić przyczynę śmierci, a często także jej przebieg. Trudno byłoby im dokonywać czynności zawodowych bez wiedzy na temat procesu umierania. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zgodnie z tanatologią, śmierć przebiega w kilku etapach. Wyróżnia się zatem:
- okres konania
- agonię
- śmierć kliniczną
- śmierć biologiczną
Warto także wspomnieć o rodzajach śmierci, które umożliwiają medykom sądowym określenie przyczyny zgonu na potrzeby kryminalistyczne. Można zatem mówić o śmierci naturalnej, śmierci nagłej oraz o śmierci gwałtownej.
Śmierć naturalna, śmierć nagła oraz śmierć gwałtowna
Śmierć naturalna jest to termin w medycynie sądowej zarezerwowany dla zgonów spowodowanych długotrwałą chorobą bądź starością. Można dokonać jej podziału na śmierć nagłą oraz śmierć powolną. Jeżeli chodzi o tę pierwszą, może być nią na przykład nagły zgon sercowy. Śmierć naturalna powolna może być zaś efektem długotrwałej i wyniszczającej choroby, na przykład tej o charakterze nowotworowym. Nietrudno zgadnąć, że przeciwieństwem śmierci naturalnej jest śmierć gwałtowna. Dochodzi do niej na skutek szeroko pojętych urazów. Do gwałtownej śmierci może dojść na skutek samobójstwa, ale również wypadku komunikacyjnego czy zabójstwa. Jeżeli istnieją jakiekolwiek wątpliwości co do tego, czy ktoś zginął śmiercią naturalną, czy gwałtowną, wszczynane jest odpowiednie postępowanie. Medycyny sądowi próbują zatem na podstawie oględzin oraz sekcji zwłok określić, jaka jest przyczyna zgonu. Trzeba jednak liczyć się z tym, że nie zawsze jest ona możliwa do ustalenia. Czasami można wysnuć jedynie podejrzenie bądź podejrzenie graniczące z pewnością.