Wokół medycyny sądowej narosło wiele mitów, nieścisłości i kontrowersji, zaś niewiele osób jest w stanie dokładnie stwierdzić czym zajmuje się lekarz sądowy. Jest on jednak niezbędny we współczesnych systemach ochrony prawa, gdyż jego praca udziela odpowiedzi na wiele pytań kluczowych z perspektywy śledztwa.
Czym zajmuje się lekarz medycyny sądowej?
Podstawowym zadaniem lekarza medycyny sądowej jest sekcja sądowo-lekarska, która w polskim prawie jest niezbędna w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa i przeprowadzana powinna być w obecności prokuratora lub rzadziej sędziego. W sekcji chodzi przede wszystkim o ustalenie przyczyn i okoliczności zgonu, które lekarz stwierdza po dokładnych oględzinach zarówno powierzchni ciała, jak i jego wnętrza wykorzystując do tego wiedzę z nauk medycznych, biologicznych i prawnych. Na sekcji powinny zostać otwarte trzy jamy ciała, w których znajdują się kluczowe organy – jama czaski, jama brzuszna oraz klatka piersiowa, a także przeprowadzone badania laboratoryjne, w zależności od potrzeb, krwi, płynu mózgowo rdzeniowego, śliny, nasienia oraz płynu z gałek ocznych.
Techniki i narzędzia wykorzystywane w sekcjach sądowo-lekarskich
Sekcje sądowe mają długą historią, sięgającą starożytnych Chin i Rzymu, lecz współcześnie lekarze sądowi korzystają z szerokiego wachlarza nowoczesnych narzędzi i praktyk. Wizualne stwierdzenie uszkodzeń i chorób jest oczywiście podstawą, jednak są zawsze uzupełniane o badania toksykologiczne, które stwierdzają obecność w organizmie używek, trucizn czy leków, pobór odpowiednich fragmentów ciała, które po chemicznym przetworzeniu mogą wskazywać na choroby, uszkodzenia i inne problemy funkcjonowania organizmu oraz metody identyfikacji takie jak pobieranie linii papilarnych, wizerunku siatkówki oka czy materiału genetycznego. Sekcja zawsze zakończona jest opiniowaniem prawnym ze strony lekarza, który może wskazywać na legalne konsekwencje działań, które doprowadziły do śmierci.
Dziedziny medycyny sądowej
Do wyspecjalizowanych dziedzin wiedzy z pogranicza medycyny, które znajdują swoje zastosowanie w pracach lekarza medycyny sądowej należą: toksykologia, czyli nauka o wpływaniu określonych substancji chemicznych na ludzki organizm, traumatologia, czyli nauka o budowie ludzkiego ciała i jego urazach, serohematologia zajmującą się analizą zdrowia pacjenta na podstawie badań krwi oraz tanatologia, czyli nauka na pograniczu medycyny, filozofii i prawa, która zajmuje się śmiercią, jej biologicznym charakterem, społeczną percepcją oraz prawnymi implikacjami. Lekarz medycyny sądowej przekracza więc sztywne granice nauk medycznych, pełniąc także role przypisywane filozofom, etykom, prawnikom oraz kryminalistykom.
.