Sekcja zwłok jest badaniem pośmiertnym, wykonywanym przede wszystkim w celu ustalenia przyczyny zgonu. Przeprowadzone powinno być w każdym przypadku śmierci gwałtownej bądź śmierci której przyczyny są niejasne.
Lekarz medycyny sądowej czy patomorfolog?
Zazwyczaj badanie to przeprowadza lekarz patomorfolog lub lekarz medycyny sądowej. Obie specjalizacje łączy jedynie metoda badań pośmiertnych. Patomorfolog bierze często udział w rozpoznaniu i leczeniu chorób różnych specjalności. Pracuje głównie w laboratorium, gdzie bada materiał tkankowy aby rozpoznać i ocenić stopień rozwoju chorób nowotworowych, schorzeń zapalnych, zwyrodnieniowych lub stwierdzić przyczynę zgonu. Medycyna sądowa zaś, jest specjalizacją wykorzystującą wiedzę medyczną oraz przyrodniczą do celów prawnych i wymiaru sprawiedliwości. Specjaliści tej dziedziny, zajmują się oględzinami i sekcjami zwłok, jak i opiniowaniem o przyczynie oraz okolicznościach śmierci. Lekarza medycyny sądowej można więc nazwać główną osobą wykonującą badanie sekcji zwłok.
Kiedy wykonuje się sekcje zwłok?
Wyróżniamy dwa rodzaje autopsji – sądowolekarską oraz anatomopatologiczną. Badanie sądowolekarskie wykonuje się zawsze kiedy występuje podejrzenie przestępczego spowodowania śmierci. Przeprowadzane jest przez biegłego lekarza medycyny sądowej w obecności prokuratora lub sędziego, jeśli prokurator bądź sąd wyda postanowienie o przeprowadzeniu sekcji zwłok. Przypadkami wskazanymi prawnie, w których zwłoki powinny zostać poddane autopsji nawet bez zgody danej osoby na przeprowadzenie sekcji po jej śmierci są:
-
niemowlęta,
-
kobiety w ciąży i połogu,
-
chorzy, którzy zmarli przed upływem 12 godzin od przyjęcia do szpitala lub w drodze do niego,
-
wszystkie przypadki śmierci gwałtownej, będącej skutkiem urazu.
Anatomopatologiczna sekcja zwłok, przeprowadzana jest w przypadkach których nie obejmuje badanie sądowolekarskie. Zwykle jest wykonywana na zlecenie klinicysty czyli lekarza, który poza leczeniem zajmuje się także prowadzaniem badań, edukacją studentów oraz lekarzy. Jedynym przypadkiem w którym nie można wykonać anatomopatologicznej sekcji zwłok jest wyrażony za życia, pisemny brak zgody chorego. O przeprowadzeniu badania decyduje dyrektor placówki medycznej, może on lecz nie musi, uwzględnić zdanie rodziny zmarłego. Formalnie rodzina nie ma wpływu na decyzję dotyczącą przeprowadzenia sekcji zwłok.
Autopsja – jak wygląda badanie?
Procedura polega na dokonaniu oględzin zewnętrznych zwłok, oraz otwarciu trzech jam ciała: czaszki, klatki piersiowej oraz jamy brzusznej. Zdarzają się przypadki, kiedy oględziny zewnętrzne są wystarczające i nie występuje otwarcie powłok ciała. W dokumentacji medycznej zmarłego, musi znaleźć się adnotacja o przeprowadzeniu bądź zaniechaniu wykonania badania pośmiertnego oraz odpowiednie uzasadnienie. Podczas sekcji pobiera się materiał do dalszych badań toksykologicznych, histopatologicznych, biochemicznych. Oględzin osoby zmarłej można dokonać nie wcześniej, niż po 12 godzinach od chwili wystąpienia objawów śmierci. Wyjątkiem jest sekcja przeprowadzana w celu pobrania narządów, tkanek lub komórek zmarłego.